توافقات محکوم علیه و محکوم له در حین عملیات اجرایی

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1402/929

شماره پرونده : 1402-3/1-929ح

تاریخ نظریه : 1403/02/18

استعلام :

به موجب پرونده اجرایی شخصی به پرداخت یکصد و هشتاد و شش تن شکر و خسارت قراردادی به مبلغ مشخصی محکوم شده است. در حین عملیات اجرایی، محکوم‌له و محکوم‌علیه توافق جدیدی منعقد کرده‌اند مبنی بر اینکه خسارت قراردادی به یکصد و چهل و دو تن شکر تبدیل شود و در مجموع سیصدو بیست و شش تن طی هجده قسط ماهیانه به محکوم‌له تحویل شود و در صورتی که هر یک از اقساط در موعد مقرر پرداخت نشود، وجه التزام به میزان همان قسط تحویل شود. آیا این تعهد و توافق مطابق ماده 40 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 در همان پرونده اجرایی قابل تعقیب و اجرا است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

در فرض سؤال که محکوم‌به تحویل میزان مشخصی شکر و پرداخت مبلغ معینی خسارت قراردادی است و طرفین در توافق جداگانه‌ای پرداخت وجه خسارت را به تحویل میزان مشخصی از شکر تبدیل کرده و همچنین توافق کرده‌اند که محموله شکر در مواعد و دفعات مشخصی تحویل شود: اولاً، مطابق ماده 40 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356، طرفین می‌توانند در خصوص اجرای حکم، قراری گذارده و مراتب را به اجرا اعلام دارند؛ بر این اساس، به قیاس اولویت، طرفین می‌توانند در اجرای احکام در خصوص موضوع توافق کنند؛ اما ماده یادشده، ناظر بر اجرای مدلول حکم از قبیل چگونگی و مدت اجرای آن می‌باشد و منصرف از توافق خارج از موضوع اجرا است و چنین توافقاتی، هرچند مطابق عمومات برای طرفین لازم و نافذ است؛ اما الزام هر کدام از طرفین به اجرای مفاد آن از سوی دیگری امری ترافعی بوده و مستلزم رسیدگی قضایی است. ثانیاً، با توجه به بند پیش‌گفته، نظر بر این‌که تحویل محکوم‌به (شکر) در تعداد و مواعد و دفعات مشخصی تغییر در محکوم‌به محسوب نمی‌شود و در واقع توافق طرفین در خصوص ترتیب و چگونگی وصول محکوم‌به است، حکم بر مبنای توافق طرفین و نحوه و دفعات تحویل اجرا می‌شود؛ اما توافق صورت‌گرفته در خصوص تبدیل وجه خسارت قراردادی به مقادیر مشخصی از موضوع محکوم‌به (شکر)، خارج از محکوم‌به و اجراییه صادره است و اجرای احکام مکلف به اجرا و وصول مقادیر مد نظر از شکر معادل وجه مذکور نمی‌باشد. بدیهی است مطالبه این قسمت از توافق از طریق اقامه دعوای جداگانه میسر خواهد بود.